¶ دربارهAsterisk
استريسک يک نرم افزار ماخذ آزاد جهت يکپارچه سازي روشهاي ارتباطي (Unified Communications) است که در سال 1999 توسط مارک اسپنسر مدير عامل شرکت ديجيوم در قالب GNU/GPL پايه گذاري شده. استريسک گامي است در جهت عموميت بخشيدن به روشهاي گوناگون ارتباطي مبتني بر شبکه هاي کامپيوتري و محيطي براي ارتباطات تلفني،تصويري و کاربريهاي مرتبطي نظير IM, Call/Contact Center و...
با رشد ارتباطات مبتني بر شبکه هاي کامپيوتري (IP Based), استريسک با اقبالي روزافزون روبروست. رايگان بودن استفاده از آن در مقابل قيمت به نسبت گزاف برندهاي موجود در بازار, امکانات بالقوه با کيفيت مناسب, استاندارد بودن پروتکل ها و عدم وابستگي به سخت افزار يا نرم افزار خاص از برندي معين, راحتي نصب و راه اندازي, وسعت جامعه اطلاعاتي بسط دهنده آن و از همه مهمتر تجميع سرويس هاي صوتي (اعم از تلفني و چت), تصويري و ديتا موجب شده اند تا استريسک به عنوان يک سافت سوييچ يکي از اجزاي موثر و محرک دنياي ارتباطات نوين (Next Generation) قلمداد گردد.
استريسک بر پايه زبان برنامه نويسي C بنا شده و بر روي سيستم عاملهاي گوناگوني نظيرLinuxNetBSD, OpenBSD FreeBSD, Mac OSX, Solaris, Unix بارگذاري مي شود. علاوه بر اين، نسخه هايي از استريسک نيز ديده شده اند که بر روي پلتفرم ويندوز قابل نصب و راه اندازي هستند.گذشته از آنکه با استفاده از کامپيوترها و سرورهاي معمول و محاسبه توان سيستم (CPU/RAM) بر اساس تعدد کاربران, مي توان سرويسهاي استريسک را عملياتي نمود اما محبوبيت استريسک و تنوع سرويسهاي آن موجب شده تا سازندگان بسياري از پلتفرم ترکيبي لينوکس و استريسک براي ساخت تجهيزات ارتباط يکپارچه (Unified Communications) در مقياسهاي گوناگون بهره گيري نمايند. از تجهيزات بسيار ساده، کارا و ارزان در مقياس SOHO و SMB گرفته تا طراحيهاي پيچيده با تعداد کاربر بالا در محيطهاي Enterprise. توليد چنين ابزارهايي در عمل بسيار ساده و آسان است. چراکه نرم افزارهاي مربوطه موجود بوده و کافيست با طراحي رابط کاربري (Interface)متناسب و عموماً تحت وب، راهبري سيستم را تسهيل نمود. طبعاً در نمونه هاي پيچيده تر، تغييرات ماخذ نرم افزار براي عملکرد بهتر نيز به علت متن باز لينوکس و استريسک امکان پذير خواهد بود.
به عنوان يک نرم افزار چندمنظوره که بر بستر شبکه هاي اطلاعاتي بنيان نهاده شده، تدبير انديشي متناسب همانند طراحي درست شبکه (QoS, Redundancy, Traffic Management & Planning) و استفاده صحيح از سخت افزارهاي آن علي الخصوص در محيطهاي SMB و Enterprise گريزناپذير است. لذا استريسک چه براي کاربريهاي ساده اي نظير مرکز تلفن (IPBX) و چه کاربريهاي پيچيده تري همانند کنفرانس ويدئويي, مرکز تماس (Call/Contact Center) و يا يکپارچه سازي با نرم افزارهايي نظير اتوماسيون اداري, ERP و... مورد بهره برداري واقع گردد، مي بايست واجد چنين پيش شرطهايي باشد.
بر خلاف تصور بسياري، استريسک و اساساً تفکر سافت سوييچ و تبادلات صوتي, تلفني و تصويري مبتني بر نرم افزارهاي تحت شبکه نه تنها با ديدگاههاي سنتي ارتباطات مخابراتي در تعارض نيست که صد البته مکمل و توسعه دهنده آن نيز هست. اگرچه در نگاه اول، ساختاري نظير استريسک برآمده از محبوبيت, گسترش و ارزان بودن ارتباطات مبتني بر شبکه هاي کامپيوتري (VoIP, IP Telephony, Video Conferencing,...) توصيف مي شود اما هيچگاه تطابق با ساختارهاي سنتي عموماً TDM فراموش نشده و در ديدگاه کلان, مدياي ارتباطي تاثيري در ذات عملکرد استريسک ندارد. راه اندازي استريسک بر پايه تجهيزات IP Based اگرچه ساده تر و ارزانتر است اما تطابق با تکنولوژيهاي قديمتر همواره منظور نظر بوده. دو مطلب, يکي امنيت و ديگري اطمينان از صحت عملکرد (Reliability) در سيستمهاي سافت سوييچ و استريسک در مقايسه با سيستمهاي سنتي ارتباطي محل مناقشه مدافعان تفکر سافت سوييچ و ايده هاي سنتي تر هستند. اين دو مطلب به خودي خود شايسته مقالات تفصيلي جداگانه هستند اما در پايان به اختصار راه حلهاي ايجاد يک سيستم استريسک براي پاسخگويي به نيازهاي امنيتي و صحت عملکرد بيان شده اند.
رمزنگاري تبادلات (Encryption) بهترين روش موجود است که حتي شنود روي کابل (Line Tapping) و در اختيار داشتن سريعترين کامپيوترها نيز قادر به گسست آن نيست. علاوه بر روشهاي معمول مي توان پروتکلهاي اختصاصي جهت رمزنگاري تبادلات ايجاد نمود. اين مهم به واسطه توانمندي سيستم عامل لينوکس امکان پذير بوده و در کل چه از روشهاي معمول رمزنگاري و چه از پروتکل های اختصاصي, مي توان جهت تامين امنيت ارتباطات مابين اجزاء سيستم مبتني بر استريسک بهره گيري نمود. در کنار اين مطلب, لينوکس به خودي خود, يک فايروال متناسب است که در کنار ساير سدهاي امنيتي شبکه, مي تواند ضريب امنيتي دسترسي به خدمات دهنده هاي استريسک را تا حد بالايي تضمين نمايد.
بسياري ويژگيهاي برجسته سيستم استريسک که بر پلتفرم لينوکس نصب و راه اندازي شده, در ذات از توانمنديهاي سيستم عاملي لينوکس به ارمغان آورده شده اند. قابليتهاي پر قدرتي نظير Clustering و HA (High Availability) لينوکس متضمن اطمينان از صحت عملکرد (Reliability) سيستم سافت سوييچ مبتني بر استريسک هستند. در کنار اين مطلب, امکانات افزونگي (Redundancy) سخت افزاري نظير منابع تغذيه, در کنار امکانات افزونگي شبکه کامپيوتري در قالب لينکها, تجهيزات, پروتکلها و... موجب شده اند تا استريسک اگر نه بالاتر, شانه به شانه سيستمهاي TDM Based بايستد.با اين اوصاف, استريسک راهي است به سمت ارائه خدمات نوين ارتباطي (Next Generation) در مقياسهاي گوناگون SOHO, SMB, Enterprise. راهي که به يکپارچگي, نوآوري و آساني ارائه طيف وسيعي از خدمات صوت, تصوير و داده (Unified Communications) منتهي شده و به اتحاد روشهاي ارتباطي ثابت و سيار در عرصه تعاملات سازماني (Enterprise Fixed Mobile Convergence) منتهي خواهد شد.
¶ درباره Issabel
ایزابل مجموعه اي است از بهترين انواع برنامه هاي متن باز و ابزارهايي که با هم ترکيب شده اند و در نهايت يک IP PBX جامع را بوجود آورده اند. اين محصول بدرستي طراحي شده و يک سيستم PBX در اختيار شما قرار ميدهد که مي تواند رقيبي براي سايرين باشد، نه تنها به خاطر بخش PBX ، بلکه بخاطر قابليتي که براي همراه شدن با ساير محصولات و برنامه ها جهت ايجاد يک سيستم بسيار قدرتمند تر دارد.
مهمترين بخشهاي تشکيل دهنده ایزابل:
استريسک (Asterisk): بعنوان هسته PBX (محصول شرکت ديجيوم)
vTigerCRM و SugarCRM: به عنوان سيستم ارتباط با مشتري
A2Billing: برنامه پرداخت صورت حساب استريسک
پنل گرافيکي اپراتور(Flash Operator Panel): کنسول اپراتور که بصورت يک صفحه نمايش است
هايلافکس(Hylafax) : يک سيستم فکس نرم افزاري
Openfire: يک سرور داراي سيستم گفتگو و ارسال پيام متني، سيستم حضور و تلفن شبکه
کنفرانس (Conferencing): يک ابزار کنترلي
freePBX: يک ابزار واسط کاربري براي ایزابل
يک سيستم گزارشگيري (A report system): بخشي از ایزابل که CD گزارشات را تهيه مي کند
OSLEC: يک حذف کننده اکوي صدا است که بصورت نرم افزاري پياده سازي شده است
Postfix: يک mail server مشهور
Round Cube webmail: واسطي جهت استفاده از سرويس ايميل تحت وب
CentOS: يک ورژن از سيتم عامل لينوکس و ميتوان گفت Redhat با پشتيباني آزاد، و با هر نسخه از Redhat يك نسخه از Centos نيز ارائه ميگردد، هر يک از اين محصولات توسط شرکتهاي جداگانه توليد و پشتيباني شده اند، و در بسياري از موارد شرکتهاي بزرگ و کوچک ديگر نيز از اين محصولات براي توليد محصول خود استفاده مي کنند.توليد کنندگان ایزابل يک واسط وب تدوين نموده اند که امکان دسترسي به اين برنامه ها را فراهم مي سازد، چنان که بطور کلي يک محصول کامل به نظر مي رسد. همچنين خود شرکت ایزابل نرم افزاري جهت گزارش گيري، شناسايي سخت افزار، تنظيمات شبکه، ماژول به روز رساني نرم افزار، ماژول بازگرداندن Backup، مديريت کاربران و بسياري ماژول هاي ديگر را تدوين کرده است.
¶ درباره FreePBX
وقتي استريسك (Asterisk) به يكباره شهرت زيادي پيدا كرد، شركتهاي زيادي شروع به سرمايه گذاری بر روي آن كردند، خود نرم افزار استريسك محيط گرافيكي براي تنظيم راحت ندارد، بنابراين شركتها و افراد زيادي شروع به ساخت محيط گرافيكي براي مديريت آن كردند، برخي رايگان و كد باز بودند و برخي تجاري، يكي از اين محيطهاي گرافيكي Freepbx است كه به دليل امكانات زيادي كه براي كاربر تعيين كرده شهرت زيادي بدست آورده است، حتي برخي شركتهايي كه اقدام به توليد iso براي استريسك ميكنند از اين برنامه براي مديريت و تنظيمات استريسك استفاده مينمايند همانند Trixbox, Issabel, Asterik Now, …
وب سايت رسمي اين برنامه:
¶ برخي اصطلاحات رايج در VoIP
در اينجا به تعريف برخي اصطلاحات رايج در تکنولوژي VoIP مي پردازيم.
| مخفف | کامل | توضیح |
|---|---|---|
| ATA | Analogue Telephone Adapter | مبدل تلفن آنالوگ به تلفن مبتني برIP |
| FXO | Foreign Exchange Office | درگاه RJ11که هماننديک تلفن معمولي بوده وتجهيزات متصل به آن بايدقادربه دريافت سيگنال زنگ و گوشي برداري-گذاري باشند. |
| GSM | Global System forMobile communication | شبکه مبتني برمدل لانه زنبوري که عمومي ترين استانداردجهت تجهيزات موبايل مي باشد. |
| IAX (IAX2) | Inter Asterisk eXchange protocol (version 2) | پروتکل اختصاصي Asteriskبا RFC5456 |
| IETF | Internet Engineering Task Force | کميته استانداردسازي اينترنت |
| ITU | International Telecommunications Union | کميته بين المللي مخابرات |
| IVR | Interactive Voice Response | به سيستم هاي پاسخگوي خودکار تلفني اطلاق مي گردد. |
| NAT | Network Address Translator | بطورخلاصه بعنوان واسط بين يک شبکه محلي و اينترنت عمل مي نمايد. NAT به يک دستگاه مجاز دراينترنت اجازه مي دهدکه بصورت يک روترعمل نمايد. |
| PBX (PABX) | Private (Automatic) Branch Exchange | بطور عمومي به مراکز تلفن محلي اطلاق مي گردد. اصلي ترين وظيفه PBXقرارگرفتن بين يک يا چند خط تلفن و تعدادي از کاربران و تقسيم تماس هاي دوطرفه بين دوطرف است. |
| PCM | Pulse Code Modulation | نمايش ديجيتالي يک سيگنال آنالوگ بصورت بازه هاي 0 و 1 ؛همچنين به عنوان استانداردي در صوت و تصوير ديجيتال نيز استفاده مي گردد. |
| PSTN | Public Switched Telephone Network | شبکه عمومي مخابرات که بعنوان شبکه تلفن ثابت نيز از آن ياد مي شود. |
| QoS | Quality of Service | درشبکه هاي مبتني بر( (Packet-switched بسته به مکانيزم کنترل ذخيره منابع، جهت دستيابي به کيفيت سرويس مناسب، اطلاق مي گردد. |
| RFC | Request For Comment | يادداشت هاي منشتر شده IETFکه روش،رفتار،تحقيقات و نوآوريهاي تصويب شده در زمينه هاي اینترنت و سيستمهاي متصل به آنرا توضيح مي دهند و داراي شماره منحصربفردي ميباشند. |
| RTP | Real-time Transport Protocol | استاندارد فرمت بسته هاي صوتي و تصويري در اينترنت RFC3550 |
| SCCP | Skinny Call Control Protocol | پروتکل اختصاصي سيسکو جهت کنترل ترمينال شبکه بين ايستگاه هاي کاري و CallManager هاي سيسکو ميباشد که ابتدا توسط شرکت سلسيوس ابداع گرديد اکنون مالک و معرف آن سيسکو ميباشد. |
| SIP | Session Initiation Protocol | پروتکل سيگنالينگ صوتي مبتني برVoIP که مفصلاً در مورد آن صحبت خواهد شد. |
| SS7 | Signaling System7 | مجموعه اي از پروتکل هاي سيگنالينگ تلفني که براي راه اندازي اکثر PSTNهابکارگرفته ميشود. |